GERİLİM DÜŞÜMÜ NEDİR ?
ölçülen gerilimden farklı olması gerilim düşümünden kaynaklanır.
Bir elektrik devresi ne kadar yüklü olursa o devrede gerilim düşümü riski o kadar fazla olur.
Gerilim düşümü kablo kesitine, kablo uzunluğuna ve devredeki harcanan güce göre değişir.
Buna göre gerilim düşümünü şöyle tarif edebiliriz.
Üzerinden elektrik akımı geçen her iletken bu akıma karşı bir direnç gösterir.
Bu direnç iletkenin 2 ucu arasındaki gerilimin düşmesine neden olur.
Bu nedenle kullanılacak güce göre uygun kablo seçimi için gerilim düşmü hesabı yapılır.
İç tesisat yönetmeliklerine göre izin verilen gerilim düşümü yüzdeleri şöyledir :
1-Aydınlatma ve priz linyelerinde % 1.5 i ,
2-Motor beslemelerinde % 3 ü geçmemelidir.
3-Orta gerilim ve Yüksek gerilim tesislerinde %5 ile %10 arasında değişmektedir.
Avrupada ki ülkelerde müsade edilen maksimum gerilim düşümü yüzdeleri farklıdır.
Fransada NF C 15-100 normuna göre maksimum gerilim düşümleri şöyledir : Tek fazlı alçak gerilim şebeke dağıtım sisteminde % 6
Üç fazlı alçak gerilim şebeke dağıtım sisteminde % 3
Tek fazlı özel YG/AG şebeke dağıtım sisteminde % 12
Üç fazlı özel YG/AG şebeke dağıtım sisteminde % 6
UZUNLUĞU ''L'' OLAN BİR KABLODA GERİLİM DÜŞÜMÜ NASIL HESAPLANIR
u = b ( ρ1 x L / S x cosφ + λ x L x sinφ ) I
Şimdi уukarı da görülen formüldeki elemanları inceleyelim :
u: gerilim düşümü volt olarak
b: Üç fazlı devrelerde bu katsayı 1 olarak alınır , tek fazlı devrelerde ise bu katsayı 2 olarak alınır
DİKKAT: Üç fazlı bir sistemde eğer nötr tamamen dengesizse, yani tek bir fazda aşırı yük varsa, bu sistem tek fazlı bir devre olarak kabul edilir.
ρ1: İletkenin rezistivitesi yani özgül direnci , bu değer
bakır için 0,023 Ω.mm²/m ve alüminyum için 0,037 Ω.mm²/m dir.
L: Kablo uzunluğu metre ( m ) olarak
S: Kablo kesiti metre kare ( mm² ) olarak
Şimdi уukarı da görülen formüldeki elemanları inceleyelim :
u: gerilim düşümü volt olarak
b: Üç fazlı devrelerde bu katsayı 1 olarak alınır , tek fazlı devrelerde ise bu katsayı 2 olarak alınır
DİKKAT: Üç fazlı bir sistemde eğer nötr tamamen dengesizse, yani tek bir fazda aşırı yük varsa, bu sistem tek fazlı bir devre olarak kabul edilir.
ρ1: İletkenin rezistivitesi yani özgül direnci , bu değer
bakır için 0,023 Ω.mm²/m ve alüminyum için 0,037 Ω.mm²/m dir.
L: Kablo uzunluğu metre ( m ) olarak
S: Kablo kesiti metre kare ( mm² ) olarak
cosφ: Güç faktörü , güç faktörü kesin olarak bilinmediğinde bu değer 0,8 olarak alınır.
( sinφ = 0,6 )
λ: İletkenin reaktansıdır. Reaktans kesin olarak bilinmediğinde bu değer 0,08 Ω olarak alınır.
I: İletken üzerinden geçen akım
Bu gerilim düşümünü yüzde olarak hesaplamak istersek şu formülü kullanacağız :
Δu = 100 x u / U0
Şimdi bu formüldeki elemanları inceleyelim :
Δu : Gerilim düşümü yüzde olarak
u : Gerilim düşümü volt olarak
U0 : Faz ile nötr arasındaki gerilim volt olarak
Elektrik tesisat yönetmeliğine göre
hattınızın toplam Δu değeri 1,5 dan küçük ise seçtiğiniz kablo kesiti bu devre için uygundur.
Buna karşılık bu değer 1,5 dan büyük çıkarsa
yeni bir kablo kesiti seçerek hesaplarınızı bu kesite göre yapmalısınız.
Bu gerilim düşümünü yüzde olarak hesaplamak istersek şu formülü kullanacağız :
Δu = 100 x u / U0
Şimdi bu formüldeki elemanları inceleyelim :
Δu : Gerilim düşümü yüzde olarak
u : Gerilim düşümü volt olarak
U0 : Faz ile nötr arasındaki gerilim volt olarak
Elektrik tesisat yönetmeliğine göre
hattınızın toplam Δu değeri 1,5 dan küçük ise seçtiğiniz kablo kesiti bu devre için uygundur.
Buna karşılık bu değer 1,5 dan büyük çıkarsa
yeni bir kablo kesiti seçerek hesaplarınızı bu kesite göre yapmalısınız.
